Wszystkie zadania
Wszystkie umieszczone tutaj zadania są autorskie i nie mogą być udostępniane w innych opracowaniach/materiałach, umieszczane na innych witrynach internetowych bez wcześniejszej wiedzy i zgody autora.Ciekły (skroplony) amoniak (NH3(c)) jest rozpuszczalnikiem, który – podobnie jak woda – ulega autodysocjacji
polegającej na przeniesieniu protonu między cząsteczkami rozpuszczalnika, w wyniku czego powstają forma kationowa oraz forma anionowa rozpuszczalnika.
NH3 + NH3 ⇄ NH4++ NH2-
Ciekły amoniak jest rozpuszczalnikiem dla wielu polarnych związków. Te substancje, które rozpuszczone w amoniaku powodują zwiększenie stężenia formy kationowej, są w danym rozpuszczalniku kwasami, a te, które zwiększają stężenie formy anionowej, są w danym rozpuszczalniku zasadami.Zadanie 1
Chlorowodór po rozpuszczeniu w ciekłym amoniaku tworzy mocny elektrolit.
Zapisz równanie dysocjacji chlorowodoru w ciekłym amoniaku. Uwzględnij, że w procesie tym powstaje odpowiednia forma rozpuszczalnika. Napisz, jaki jest odczyn otrzymanego roztworu (kwasowy, obojętny lub zasadowy).Równanie reakcji:…………………………………………….
Odczyn roztworu:………………………………………….Zadanie 2
Azotan(V) amonu rozpuszcza się w ciekłym amoniaku. Roztwór utleniająco na metale, podobnie jak roztwór HNO3 w wodzie. W przypadku miedzi reakcję z roztworem NH4NO3 w amoniaku przedstawia schemat:
Cu + NH4++ NO3- → Cu2+ + NO2- + H2O + NH3
Do amoniakalnego roztworu NH4NO3 w NH3(c) wprowadzono (w nadmiarze) metaliczną miedź. Reakcja zaszła w 100%.
Oceń poprawność poniższych zdań. Zaznacz P, jeśli informacja jest prawdziwa albo F, jeśli jest fałszywa.
W reakcji metalicznej miedzi z roztworem NH4NO3 w NH3(c) powstaje brunatny gaz
P
F
Rozpuszczając w skroplonym amoniaku NH4NO3 można otrzymać roztwór o tych samych właściwościach, co rozpuszczając HNO3 w skroplonym amoniaku.
P
F
W mieszaninie poreakcyjnej obecne są związki azotu(-III), azotu(III) i azotu(V).
P
F
Zadanie 1
Poprawna odpowiedź:
Równanie reakcji: HCl + NH3 ⇄ NH4++ Cl-
Odczyn roztworu: kwasowy
Zadanie 2
Poprawna odpowiedź:
F, P, PW wyniku całkowitego spalenia pary węglowodoru X otrzymano 7,5 dm3 (w przeliczeniu na warunki normalne) spalin zawierających tylko CO2 i H2O. Po wykropleniu pary wodnej pozostały gaz zajmuje w warunkach normalnych objętość 5 dm3. Gęstość par węglowodoru X jest 3 razy większa niż gęstość etynu (mierzona w identycznych warunkach).
Ustal nazwę węglowodoru X.Poprawna odpowiedź:
BenzenDo probówki ze stałym etanianem (octanem) sodu dodano rozcieńczony kwas solny i zawartość naczynia ogrzano. U wylotu próbówki wyczuwalny był charakterystyczny ostry zapach.
Zadanie 1
Napisz, czy użycie do przeprowadzenia opisanego doświadczenia wodnego roztworu kwasu siarkowego(VI) zamiast kwasu solnego pozwoli na zaobserwowanie podobnych efektów................................................................................................................
Zadanie 2
W dwóch nieopisanych probówkach znajdują się wodne roztwory dwóch soli (każdy roztwór w innej probówce). Wiadomo, że jednym roztworem jest wodny roztwór etanianu (octanu) wapnia, a drugim – wodny roztwór etanianu (octanu) sodu.
Rozstrzygnij, czy po dodaniu wodnego roztworu kwasu siarkowego(VI) do obu probówek i ogrzaniu ich zawartości możliwe będzie wskazanie, w której probówce znajdował się wodny roztwór etanianu wapnia, a w której – wodny roztwór etanianu sodu. Odpowiedź uzasadnij.
Rozstrzygnięcie: ...................................................................................................
Uzasadnienie:………………………………………….................................................Zadanie 1
Poprawna odpowiedź:
Tak, ponieważ zarówno kwas solny jak i kwas siarkowy(VI) są mocniejsze od kwasu octowego.Zadanie 2
Poprawna odpowiedź:
Rozstrzygnięcie: Tak
Uzasadnienie: w probówce z etanianem wapnia dodatkowo wytrąci się osad lub tylko w probówce z octanem wapnia wytrąci się osad.Wodorotlenek wapnia jest związkiem trudno rozpuszczalnym w wodzie. W gorącej wodzie jego rozpuszczalność jest nieco niższa niż w zimnej. Związek ten otrzymuje się w egzotermicznej reakcji CaO z wodą. Przeprowadzono doświadczenie, w którym do zlewki z wodą o temperaturze 20 °C wprowadzono stały CaO.
Następnie zamieszano zawartość zlewki.
Zadanie 1.
Nasycony roztwór wodorotlenku wapnia zwiemy wodą wapienną, a wodną zawiesinę tego związku mlekiem wapiennym.
Dokończ zdania. Wybierz i zaznacz jedno określenie spośród podanych w każdym nawiasie.
W opisanym doświadczeniu otrzymano (wodę wapienną / mleko wapienne). Mleko wapienne można otrzymać wprowadzając do wody wapiennej (tlenek wapnia / wodorotlenek wapnia / tlenek lub wodorotlenek wapnia). Wodę wapienną można otrzymać z mleka wapiennego przez wprowadzenie do niego (wody destylowanej / tlenku wapnia ).
Zadanie 2.
Po dodaniu CaO i zamieszaniu zawartości zlewki nie stwierdzono zaniku, ani zmiany barwy ciała stałego.
Wyjaśnij, dlaczego na podstawie powyższej obserwacji nie można zgodzić się ze stwierdzeniem:
Brak widocznych objawów reakcji jest równoznaczny z brakiem reakcji chemicznej.
Odnieś się do stanu układu przed i po zamieszaniu zawartości zlewki.
………………………………………………………………………………………
Zadanie 3.
Z podanych poniżej czynności wybierz te, które należy wykonać, aby potwierdzić, że w opisanym doświadczeniu otrzymano Ca(OH)2. Podkreśl wszystkie prawidłowe czynności.• Wprowadzenie kwasu solnego • Wprowadzenie kropli alkoholowego roztworu fenoloftaleiny • Wprowadzenie zwilżonego uniwersalnego papierka wskaźnikowego u wylotu zlewki • Porównanie temperatury ścianek zlewki przed i po zakończeniu doświadczenia • Dodatek zasady sodowej
Zadanie 4.
Oceń, czy podane poniżej informacje są prawdziwe. Zaznacz P, jeśli informacja jest prawdziwa, albo F – jeśli jest fałszywa.1.
W tej samej temperaturze mleko wapienne ma wyższe pH niż woda wapienna ze względu na wyższy udział Ca(OH)2.
P
F
2.
Ogrzewając wodę wapienną bez dostępu powietrza zaobserwujemy wytrącenie nieznacznej ilości osadu Ca(OH)2.
P
F
3.
Woda wapienna służy do wykrywania CO2 w powietrzu lub innych gazach. Zamiast niej można użyć mleka wapiennego.
P
F
Poprawna odpowiedź:
Zadanie 1.
W opisanym doświadczeniu otrzymano (wodę wapienną / mleko wapienne). Mleko wapienne można otrzymać wprowadzając do wody wapiennej (tlenek wapnia / wodorotlenek wapnia / tlenek lub wodorotlenek wapnia). Wodę wapienną można otrzymać z mleka wapiennego przez wprowadzenie do niego (wody demineralizowanej / tlenku wapnia ).Zadanie 2.
W trakcie doświadczenia zaszła reakcja chemiczna, ale powstający wodorotlenek wapnia jest trudno rozpuszczalny, przez co nie obserwujemy roztworzenia ciała stałego podczas reakcji CaO z wodą.
Zadanie 3.
• Wprowadzenie kwasu solnego • Wprowadzenie kropli alkoholowego roztworu fenoloftaleiny • Wprowadzenie zwilżonego uniwersalnego papierka wskaźnikowego u wylotu zlewki • Porównanie temperatury ścianek zlewki przed i po zakończeniu doświadczenia • Dodatek zasady sodowejZadanie 4.
1.
W tej samej temperaturze mleko wapienne ma wyższe pH niż woda wapienna ze względu na wyższy udział Ca(OH)2.
F
2.
Ogrzewając wodę wapienną bez dostępu powietrza zaobserwujemy wytrącenie nieznacznej ilości osadu Ca(OH)2.
P
3.
Woda wapienna służy do wykrywania CO2 w powietrzu lub innych gazach. Zamiast niej można użyć mleka wapiennego.
F
W 20 °C rozpuszczalność Na2CO3 i NaHCO3 (w 100 g wody) wynosi odpowiednio 21,5 i 9,6 g. W temperaturze 20 °C przygotowano nasycony roztwór Na2CO3 przez rozpuszczenie 1 mola Na2CO3 w odpowiedniej ilości wody. Następnie, w zestawie uniemożliwiającym opuszczanie układ przez wodę na drodze parowania, przez roztwór przepuszczano gazowy CO2, aż przyrost masy zawartości naczynia wyniósł 44 g. Wydzielony krystaliczny osad odsączono i wysuszono. Wszystkie operacje wykonano nie zmieniając temperatury. Podczas przepuszczania CO2 przez roztwór zaszła reakcja, której równanie przedstawiono poniżej.
Zadanie 1
Oblicz wydajność otrzymywania NaHCO3 opisaną metodą. Załóż, że masa otrzymanego suchego NaHCO3 otrzymanego po odsączeniu i wysuszeniu ciała stałego jest równa masie wydzielonych kryształów. Przyjmij masy molowe: Na2CO3 – 106 g·mol-1, NaHCO3 – 84 g·mol-1, CO2 – 44 g·mol-1. Wynik podaj w procentach z dokładnością do jedności.Zadanie 2
Rozstrzygnij, czy prawdziwe jest poniższe stwierdzenie. Wybierz i podkreśl rozstrzygnięcie z podanych w nawiasie i uzasadnij swój wybór.
Twierdzenie: otrzymana masa kryształów świadczy o tym, że reakcja pomiędzy roztworem węglanu sodu a tlenkiem węgla(IV) zaszła w mniej niż 80%.
Twierdzenie (jest / nie jest) prawdziwe, ponieważ
……………………………………………………………………………………………………
Zadanie 1
poprawna odpowiedź:W=73%
Zadanie 2
poprawna odpowiedź:
Twierdzenie (jest / nie jest) prawdziwe, ponieważKwas fosforowy(V) (H3PO4) jest słabym kwasem trójprotonowowym, a zdolność do odszczepienia kolejnych kationów wodoru jest silnie zróżnicowana. Z wodorotlenkami litowców można otrzymać 3 typy soli: diwodoroortofosforany(V), wodoroortofosforany(V) i ortofosforany(V). Wodne roztwory diwodorofosforanu(V) sodu mają odczyn lekko kwasowy. Z kolei roztwory wodorofosforanu disodu mają odczyn lekko zasadowy, co można potwierdzić za pomocą wskaźnika I. Trzecią solą jest fosforan trisodu, którego wodne roztwory mają silnie zasadowy odczyn.
Poniżej przedstawiono barwy, jakie przyjmują dwa wskaźniki kwasowo-zasadowe w zależności od pH i zakres zmiany barwy.
Zadanie 1
Oceń prawdziwość zdań. Zaznacz P, jeśli informacja jest prawdziwa, alfo F, jeśli jest fałszywa.Wskaźnikiem I jest wskaźnik uniwersalny. P F Wobec wskaźnika I można oznaczać kwas fosforowy w reakcji z mianowanym roztworem NaOH, której sumaryczne równanie można zapisać jako: 
P F Podczas miareczkowania wodnym roztworem NaOH wodnego roztworu H3PO4 z dodatkiem wskaźnika II, zmiana barwy wskaźnika z czerwonej na żółtopomarańczową oznacza, że został osiągnięty stosunek molowy kwasu do zasady 1 : 1. P F Zadanie 2
Rozstrzygnij, czy możliwe jest oznaczenie stężenia roztworu kwasu fosforowego(V) poprzez miareczkowanie mianowanym roztworem wodorotlenku potasu, gdy punkt końcowy miareczkowania odpowiada otrzymaniu roztworu K3PO4. Przyjmij, że miareczkowanie prowadzone jest wobec wskaźnika I.Rozstrzygnięcie:………………………..
Zadanie 3
Z roztworu H3PO4 pobrano pipetą 100 cm3 przeniesiono do kolby stożkowej. Następnie dodano 2 krople alkoholowego roztworu wskaźnika I i miareczkowano roztworem wodorotlenku potasu momentu, aż zawartość kolby przyjęła trwałe różowe zabarwienie. Wkroplono 40 cm3 roztworu wodorotlenku potasu. Do drugiej kolby stożkowej wprowadzono za pomocą pipety 100 cm3 tego samego roztworu H3PO4, dodano 2 krople alkoholowego roztworu wskaźnika II i miareczkowano tym samym roztworem wodorotlenku potasu do zmiany barwy wskaźnika z czerwonej na żółtopomarańczową.
Napisz, jaką objętość roztworu KOH wprowadzono do kolby w chwili, gdy nastąpiła opisana zmiana barwy wskaźnika.
…………………………………………………………………………………………………
Zadanie 4
Ze względu na daleko posuniętą hydrolizę wodne roztwory Na3PO4 mają odczyn silnie zasadowy. Z kolei fosforan wapnia Ca3(PO4)2 jest związkiem bardzo trudno rozpuszczalnym w wodzie. Stężenie jonów wapnia i jonów fosforanowych w roztworze nad osadem tej soli jest znikome, a więc odczyn nasyconego roztworu Ca3(PO4)2 (tj. cieczy nad osadem Ca3(PO4)2) jest bliski obojętnego. Kwas fosforowy można oznaczyć inaczej, osiągając stosunek molowy kwasu do zasady 1 : 3. W tym celu, jeszcze przed rozpoczęciem miareczkowania, do badanego roztworu dodaje się roztworu chlorku wapnia w takiej ilości, by stanowiła on nadmiar w stosunku do kwasu fosforowego obecnego w roztworze. Następnie rozpoczyna się wkraplanie zasady. W miarę dodawania zasady w roztworze rośnie stężenie anionów kwasu fosforowego o coraz większym ładunku ujemnym.
Już niewielkie stężenie jonów fosforanowych powoduje, że reagują one z obecnymi w roztworze jonami wapnia wg równania:
W ten sposób aniony fosforanowe są na bieżąco usuwane z roztworu, co zapobiega zbytniemu podnoszeniu pH mieszaniny reakcyjnej wskutek hydrolizy powstających fosforanów. Strącenie osadu zachodzi do momentu, w którym w układzie zabraknie niezobojętnionego kwasu. Miareczkowanie prowadzi się w obecności wskaźnika I do pojawienia się trwałego różowego zabarwienia, co oznacza punkt końcowy.
Napisz w postaci cząsteczkowej sumaryczne równanie reakcji, która zachodzi podczas wkraplania roztworu KOH do roztworu H3PO4 z dodatkiem CaCl2 do chwili pojawienia się trwałego różowego zabarwienia zawartości kolby.
…………………………………………………………………………………………………….
Zadanie 5
Podczas miareczkowania próbki kwasów fosforowego w obecności jonów wapnia i wskaźnika I zużyto 60 cm³ roztworu wodorotlenku potasu.
Napisz jaką objętość roztworu wodorotlenku potasu zużyto podczas miareczkowania tej próbki bez dodatku jonów wapnia do osiągnięcia trwałego różowego zabarwienia.
………………………………………………………………………………………………………Zadanie 6
Podczas dodawania roztworu Ca(NO3)2 do zlewki zawierającej wodny roztwór K3PO4 zachodzi reakcja opisana równaniem:
Dokończ zdania. Wybierz i pokreśl po jednym określeniu z każdego nawiasu.
W czasie reakcji pomiędzy fosforanem(V) potasu a azotanem(V) wapnia pH fazy wodnej (ulega obniżeniu / ulega podniesieniu / nie zmienia się). W tej sytuacji wskaźnikiem całkowitego przereagowania K3PO4 (może / nie może) być wskaźnik I.
Zadanie 1
Poprawna odpowiedź:Wskaźnikiem I jest wskaźnik uniwersalny. P F Wobec wskaźnika I można oznaczać kwas fosforowy w reakcji z mianowanym roztworem NaOH, której sumaryczne równanie można zapisać jako: 
P F Podczas miareczkowania wodnym roztworem NaOH wodnego roztworu H3PO4 z dodatkiem wskaźnika II, zmiana barwy wskaźnika z czerwonej na żółtopomarańczową oznacza, że został osiągnięty stosunek molowy kwasu do zasady 1 : 1. P F Zadanie 2
poprawna odpowiedź:
Rozstrzygnięcie: NIEZadanie 3
poprawna odpowiedź:
20 cm3Zadanie 4
poprawna odpowiedź:
2H3PO4 + 6KOH + 3CaCl2 → Ca3(PO4)2(s) + 6KCl + 6H2O
Uwaga: symbol (s) albo ↓ przy wzorze Ca3(PO4)2 nie jest obowiązkowy.Zadanie 5
poprawna odpowiedź:
40 cm3Zadanie 6
W czasie reakcji pomiędzy fosforanem(V) potasu a azotanem(V) wapnia pH fazy wodnej (ulega obniżeniu / ulega podniesieniu / nie zmienia się). W tej sytuacji wskaźnikiem całkowitego przereagowania K3PO4 (może / nie może) być wskaźnik I.Sekcja laboratoryjna miała za zadanie otrzymać układy o odczynie obojętnym. W tym celu wykonano serię doświadczeń, których schematy przedstawiona na rysunku.
Wybierz numery wszystkich probówek, w których uniwersalny papierek wskaźnikowy zanurzony w mieszaninie poreakcyjnej wskaże odczyn obojętny.
Numery probówek……………………………………………………………………Poprawna odpowiedź:
I i IIPolialkohol winylowy i polietylenoimina są polimerami, których wzory przedstawiono poniżej.
Cechą charakterystyczną obu polimerów jest dobra rozpuszczalność w wodzie. W probówkach oznaczonych numerami I i II znajdują się (w losowej kolejności) roztwory wodne obu polimerów. Roztwór każdego polimeru w osobnej probówce.
Zadanie 1
Zaprojektuj doświadczenie, które pozwoli odróżnić od siebie zawartość probówek. Wpisz nazwę jednego odczynnika wybranego z listy, który wprowadzony do obu probówek pozwoli zidentyfikować roztwory i napisz jaka obserwacja pozwoli odróżnić od siebie roztwory.
a) woda siarkowodorowa, b) alkoholowy roztwór fenoloftaleiny, c) wodny roztwór NaOH, d) woda wapienna
Obserwacja:…………………………………………….
Zadanie 2
Napisz równanie równowagi ustalającej się w wodnym roztworze polimeru, która umożliwia odróżnienie roztworu tego polimeru od roztworu drugiego polimeru wybranym odczynnikiem. W równaniu reakcji użyj fragmentu wzoru łańcucha polimerowego odpowiadający jednemu merowi.
Równanie reakcji:……………………………
Poprawna odpowiedź:
Zadanie 1
a) woda siarkowodorowa, b) alkoholowy roztwór fenoloftaleiny, c) wodny roztwór NaOH, d) woda wapienna
Obserwacja: W probówce, w której obecny jest roztwór polietylenoiminy roztwór przyjmuje różowe/malinowe zabarwienie. W drugiej probówce zawartość pozostaje bezbarwna.Zadanie 2
Na2SO3 jest solą słabego kwasu z mocną zasadą. W wodnych roztworach dochodzi do hydrolizy anionowej. W probówce przygotowano roztwór Na2SO3 przez zadanie 1 g Na2SO3 wodą destylowaną w ilości 5 cm3 i wstrząśniecie do całkowitego rozpuszczenia się związku.
Z podanego zestawu wybierz i zaznacz wszystkie obserwowane doświadczalnie zjawiska świadczące o równowadze ustalającej się w roztworze tej soli.
a) z roztworu uwalnia się gaz o drażniącym i duszącym zapachu,
b) po dodaniu kropli alkoholowego roztworu fenoloftaleiny do zawartość probówki przyjmuje różowe zabarwienie
c) w probówce wytrąca się galaretowaty biały osad
d) uniwersalny papierek wskaźnikowy umieszczony w roztworze przyjmuje czerwone zabarwienie
Poprawna odpowiedź:
a) z roztworu uwalnia się gaz o drażniącym i duszącym zapachu,
b) po dodaniu kropli alkoholowego roztworu fenoloftaleiny do zawartość probówki przyjmuje różowe zabarwienie
c) w probówce wytrąca się galaretowaty biały osad
d) uniwersalny papierek wskaźnikowy umieszczony w roztworze przyjmuje czerwone zabarwienieBaSO4 jest związkiem praktycznie nierozpuszczalnym w wodzie (0,0003 g/100 g wody w 25 °C). Strącono osad BaSO4 przez zmieszanie równych objętości roztworów BaCl2 i Na2SO4 o stężeniu 0,5 mol/dm3 w obu przypadkach. Objętość użytego roztworu BaCl2 wynosiła 0,25 dm3. Po opadnięciu osadu na dno ciecz zdekantowano, a osad zadano porcją 200 cm3 chemicznie czystej wody, zamieszano i ponownie zdekantowano. Płukanie osadu chemicznie czystą wodą wykonywano tak długo, aż w zdekantowanej cieczy nie obserwowano zmętnienia po zmieszaniu z wodnym roztworem AgNO3. Wtedy osad wysuszono. Stwierdzono, że jego masa wynosi 28,80 g.
Zadanie 1
Oblicz wydajność, z jaką otrzymano BaSO4 oraz masę NaCl w mieszaninie poreakcyjnej.
Zadanie 2
Podaj nazwę substancji odpowiedzialnej za zmętnienie powstające po zmieszaniu dekantowanej cieczy z roztworem AgNO3.Poprawna odpowiedź:
Zadanie 1
W=98,8% (wynik uzależniony od przyjętych zaokrągleń). Masa NaCl w mieszaninie poreakcyjnej: 14,61 g (jw.).
Zadanie 2
Chlorek srebra
Wyjaśnienie:
Podobnie jak w zadaniu 1 większość osób błędnie potraktowała informację o wydajności otrzymaną w pierwszej części zadania. Ze względu na praktycznie brak rozpuszczalności BaSO4 w wodzie α~100%, stąd masa powstałego osadu BaSO4 i NaCl jest równa teoretycznie możliwej – mieszanina poreakcyjna zawiera 29,17 g osadu BaSO4 i 14,61 g NaCl rozpuszczonego w wodzie. Ale dekantując ciecz znad osadu otrzymujemy mokry osad – czyli osad wraz z resztą roztworu poreakcyjnego (czyli roztworu NaCl), którego zlać nie możemy. W tym celu osad trzeba wiele razy wypłukać nowymi porcjami wody – rozcieńczamy w ten sposób wodą roztwór NaCl, który „siedzi” pomiędzy ziarnami osadu i zlewamy. Otrzymany mokry osad po każdym płukaniu zawiera coraz bardziej rozcieńczony roztwór NaCl – płukanie wykonujemy tak długo, aż ciecz uwięziona pomiędzy ziarnami osadu jest praktycznie czystą wodą. Aby mieć pewność, że po wysuszeniu osadu otrzymamy czysty BaSO4, a nie mieszaninę BaSO4 z NaCl, trzeba sprawdzić, czy zlewana ciecz zawiera jeszcze aniony chlorkowe w wykrywalnych ilościach. W tym celu badamy reakcję dekantowanej cieczy z roztworem AgNO3 – brak zmętnienia świadczy o tym, że dekantowana ciecz jest praktycznie czystą wodą, a po wysuszeniu osadu otrzymamy praktycznie czysty BaSO4. Na wydajność wpływa tutaj fakt, że podczas dekantacji bardzo łatwo stracić część osadu podczas wylewania cieczy znad niego – łatwo część osadu sobie wylać razem z cieczą, co można samemu sobie sprawdzić w domu. Spróbujmy zdekantować osoloną wodę znad piasku – czy otrzymamy suchy piasek? Nie. A czy po wyschnięciu nie będzie słony? Będzie, bo po wyschnięciu otrzymamy mieszaninę SiO2+NaCl. Strat można by uniknąć, gdyby zamiast dekantacji zastosować sączenie.
