Przyjrzyjmy się temu zadaniu maturalnemu (czerwiec 2023, formuła 2023) i odpowiedzi do niego:

Wynika z tego, że w probówce z HCl nie zaobserwowano objawów reakcji. I tutaj wiele osób zacznie to tradycyjnie uzasadniać: "No tak, tlenki kwasowe nie reagują z kwasami". Ale CrO₃ reaguje z wodą, jak sama tabela wskazuje. A czym jest kwas solny, czyli HCl(aq)? WODNYM roztworem chlorowodoru. Czyli WODNYM roztworem HCl w H₂O. A z H₂O, jak widzimy w tabeli, nasz CrO₃ reaguje, tworząc kwas chromowy(VI):

CrO₃ + H₂O → H₂CrO₄

I już chociażby z tego powodu tabela podaje błędną informację. Bo przecież to, że w tej wodzie jest już rozpuszczony HCl nie sprawia, że woda obrazi się na CrO₃ i nie zechce z nim reagować. Nie jest prawdą, że tlenki kwasowe nie reagują z kwasami - po prostu nie tworzą (na ogół) soli w reakcji z innym kwasem lub innym tlenkiem kwasowym. Ot, w jaki sposób otrzymać kwas disiarkowy(VI)? Np. tak:

H₂SO₄ + SO₃ → H₂S₂O₇

Tlenek kwasowy przereagował z kwasem. Ponadto nawet w przypadku otrzymywania H₂SO₄, to przecież pierwsze porcje SO₃ reagują z wodą, ale kolejne reagują z wodnym roztworem H₂SO₄. Czyli z kwasem siarkowym(VI) - bo kwasem siarkowym(VI) nazywamy nie tylko związek o wzorze H₂SO₄, ale takze jego wodne roztwory (stąd mamy stężony i rozcieńczony kwas siarkowy(VI)). Ale jest jeszcze coś, o czym maturzyści nie wiedzą raczej. Tlenek kwasowy może reagować z innym kwasem, i tak np. CrO₃ reaguje z kwasem solnym dając chlorek chromylu CrO₂Cl₂:

CrO₃ + 2HCl → CrO₂Cl₂ + H₂O

I na tej reakcji (ale nie tylko na tej konkretnej) są oparte metody otrzymywania tego związku. Wkrótce pokażę to na filmie (ale po 21.04.24). A kiedyś tzw. próbę chromylową wykonywali prawie wszyscy studenci.

Ta szkolna regułka: "tlenki kwasowe nie reagują z kwasami, reagują z zasadami" jest przekłamaniem o mógłby podać bardzo liczne przykłady, że jest błędna. Po prostu nie dają soli w reakcji pomiędzy sobą, ale to nie znaczy, ze nie reagują.

W świetle zbliżajacej się matury z chemii dodam, szczególnie dla osób, które zamierzają zapytać teraz: "A na maturze to jak mamy pisać?", "A do matury to jak mamy ich uczyć?", to dodam: "Tłuste plamy".

Nie wszyscy wiedzą o co chodzi? W odpowiedziach do zadania 18 do arkusza z czerwca 2016 widzimy takie propozycje:

Nadchodzi maj 2018, pojawia się podobna reakcja z wyparciem fenolu, masa ludzi pisze o tłustych plamach w obserwacjach i... dostaje za taką odpowiedź zero punktów.

BO UCZYĆ SIĘ I UCZYĆ INNYCH DO MATURY NALEŻY TAK, ŻEBY BYŁO DOBRZE. A nie powtarzać w kółko, że piszemy tak, bo tak było na maturze - bo nawet na maturze lub w odpowiedziach mogły się pojawić pomyłki, co w żaden sposób nie usprawiedliwia powielania tej pomyłki, "bo tak było na maturze". Było, ale więcej nie musi być. I w sytuacji z CrO₃ także można się spodziewać, że taka sytuacja już sie nie powtórzy, bo ktoś zauważy lub pod wpływem zgłoszonych uwag skoryguje to odpowiednio w przyszłości. Oczywiście nie życzę Wam, by na waszej maturze znalazło się coś, co się tam znaleźć nie powinno. I oby tak było!